Şeytan Yıldızını Tanıyor musunuz?

Şeytan Yıldızını Tanıyor musunuz?

Prof. Dr. Ethem DERMAN'ın izniyle...

Tanıdığınızdan eminim ama yine de bu konudaki yeni bilgiyi vermek istedim. Bu yıldıza aynı zamanda “Şeytan Başı” veya “Şeytan Gözü” de denmektedir. Kahraman takımyıldızının ikinci parlak yıldızıdır ve birinci parlak yıldızın güney batısında yer alır. Tüm mitolojilerde yeri vardır ve adı da eski uygarlıklardan gelmektedir. Parlaklığı 2.1 kadirdir ama dönemsel olarak sekiz saat süre ile parlaklığı 3.4 kadire kadar düşmektedir. İşte ışığı değiştiği ve Perseus (Kahraman ) masalları yüzünden bu adı almıştır. 1700'lerde örten değişen bir çift yıldız olduğu anlaşıldı ve daha sonra da gözlenen ilk tayfsal çift yıldızdı.

Bu yıldızı yakın zamanda çalışan finlandiyalı gökbilimciler ilginç bir bilgi ortaya koydular. Kahire Takvimi olarak bilinen bir papirüs'de ileri sürülen iki dönemden birinin Ay ile ilgili ama diğerinin şeytan yıldızının dönemini gösterdiğini ortaya attılar. Bundan tam 3200 yıl önce Mısırlılar şeytan gözünü gözlemişler ve dönemini saptamışlar, verdikleri dönem 2.850 gündü. Bugün çağdaş tekniklerle gözlenen sistemin dönemi ise 2.867 gündür. Örten değişen çift sistemler birbirlerine yakın olduğu için bileşenler arasında kütle transferi olur ve bu da sistemin döneminin değişmesine neden olur. Aynı zamanda doğan bileşenlerden büyük kütleli daha çabuk evrimleştiği için Roche şişimini doldurur ve birleşenine madde atar. İlginçtir ki bu sistemde madde atan bileşenin kütlesi daha küçüktür!


Bu sistemin mitolojik öyküsü çok uzun olduğu için bu yazıda değinmedim. Dürbünsüz, teleskopsuz görülen bu Şeytan'ın başı mı gözü mü herneyse siz hiç gözlediniz mi? Ama siz hemen tanıdınız değil mi Şeytan Yıldızını?