YÜZYILIN DENEYİ HAKKINDA - LHC-CERN-

YÜZYILIN DENEYİ HAKKINDA - LHC-CERN-

Dünyanın en büyük atom altı parçacık çarpıştırıcısı olan Büyük Hadron Çarpıştırıcısında iki proton ışını rekor hıza ulaştırılarak çarpıştırıldı. Bugüne kadarki en büyük enerji açığa çıkarıldı.
İnsanlık tarihinin en büyük bilimsel deneyinin ilk önemli aşaması dün başarıyla geçildi. 27 kilometre uzunluktaki tünelde hızlandırılarak döndürülen proton parçacıkları, bugüne kadarki en yüksek enerjiyle kafa kafaya çarpıştırıldı.

Cenevre’deki Avrupa Nükleer Araştırma Merkezinde (CERN), yerin 100 metre altındaki 27 kilometrelik oval tünelde iki proton huzmesi 3,5 Tera elektron volt (3,5 trilyon elektron volt- TeV) enerjiyle, ışık hızına (saniyede 300 bin kilometre) çok yakın bir hızla çarpıştırıldı.
Çarpışma sırasında ortaya çıkan binlerce kara deliğin doğum ve yokoluş sürecini kaydeden bilimciler, bunların analizi sonucunda evrenin yapıtaşlarına ilişkin çok önemli bilgilere ulaşabilir. Elbette bu kara deliklerin dünyayı yok edeceğine ilişkin bilim dışı söylentiler de ortadan kalkmış oldu. Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi (CERN) uzmanları, parçacık çarpıştırıcısında “büyük patlamayı” bugün gerçekleştirmeye çalışacak.
CERN araştırmacılarının açıklamasına göre, kozmosu oluşturduğu düşünülen “büyük patlama” Fransa-İsviçre sınırında 27 km uzunluğundaki dairevi yeraltı tünelinde yeniden oluşturulmaya çalışılacak.
Yerin 100 metre altındaki tünelde, 3.5 Tev (terraelektronvolt) gücündeki ışık huzmeleri ters istikametlerden gönderilerek toplam 7 Tev enerjiyle çarpıştırılacak.

CERN yetkilisi Steve Myere, “İki huzmeyi çarpıştırmak başlı başına zorlu bir iş. Bu, okyanusun ortasında çarpıştırmak üzere Atlantik’in iki kıyısından birer toplu iğne fırlatmak gibi bir şey aslında…” dedi.
Bilim adamları, “büyük patlama” deneyinde kozmosun doğasını kavramaya yarayacak yeni parçacıklar görmeyi umuyor. Bir mikro saniye sürecek çarpışmada, temel element parçacıkları, atom çekirdeklerini oluşturmak için birleşmeye başlamadan önce meydana gelen “büyük patlama” anındaki koşulların oluşturulması öngörülüyor.
Uzmanlar, çarpışma sırasında, özellikle teorik fizikteki kütle kavramının temelini oluşturan veya kara maddenin neden yapıldığını anlamaya yarayacak Higgs parçacığının (Tanrı parçacığı) kanıtını göreceklerini umuyor.

Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi’nde (CERN) görevli Türk araştırmacı Dr. Bilge Demirköz, elde edilen enerjiyle 18-24 ay arasında veriler elde edeceklerini bildirerek, daha sonra hızlandırıcının bazı parçalarının yenilenerek üst teknolojiye çıkarılacağını belirtti. Demirköz, daha sonra deneye tekrar başlayacaklarını ve şu anki enerjinin de üst seviyelerine çıkacaklarını söyledi.