Lyman Alfa Damlaları:Galaksilerin Yaşlandığı Kozmik Damlalar

Lyman Alfa Damlaları:Galaksilerin Yaşlandığı Kozmik Damlalar

Chandra ile evrenin ilk döneminde yerleşen hidojen gazındaki örnek damlalarda kütlece büyük kara deliklerin büyümeleri sırasında bulundu. Bu karadeliklerde ve patlamalarda yıldızlar oluşmaktadır ve bunlar damlaların ısınmasına ve ışımasına sebep olmaktadır. Bu durum galaksi ve kara deliklerin hızlı büyümelerini durdurmaya başladıkları evreyi yani"yaşlanmalarını" göstermektedir.

NASA Chandra X-ışın Gözlemevinde 29 dev damlanın ayrıntılı incelenmesi sonucu belirlendi.
Bu gizemli damlalara yaydığı ışıktan dolayı "Lyman-alfa damlaları " denmektedir,bunlar yüz binlerce ışık yılı uzaktadır ve evren sadece 2 milyar yıl veya yaklaşık bunun %15 'i kadar yaşından beri görülmektedir.

Damladan gelen ışıma ; Lyman-alfa

optik görüntü (sarı renkli) National Astronomy Observatory, Japon Subaru Teleskop ile

optik görüntü (beyaz), Hubble Uzay Teleskop ile

kızılötesi görüntü (kırmızı), Spitzer Uzay Teleskop ile gözlemlendi.

Nihayet Chandra X-ışın Gözlemevi ile (mavi) olarak galaksi merkezinde büyüyen dev karadelik varlığını ispatlamaktadır. Zaten bu damlaların bu kadar parlaması için galaksi merkezinde yeterince ısı var.

Buna benzer aktivite 4 kara delikte ve süper kütleli karadeliklerde görülmektedir ayrıca bunları galaksi merkezinde 3 parlak süpernova ile karşılaştırmak mümkün ve benzer patlamalara örnek resimler bağlantıdan bakılabilir (a companion illustration)

Damlalar galaksi ve karadeliklerin büyümelerini durdukları ilk veya ikinci evreyi göstermektedir buna"geri besleme" denmektedir.