Plüton'un Atmosfer Sıcaklığına İlişkin Yeni Bulgular


Yukarıdaki çizimde Plüton'un yüzeyi resmedilmiştir. Plüton yüzeyindeki metan yapıları görülmektedir. Hilal görüntüsü ile verilen Plüton uydusu Charon. Nokta şeklinde parıldayan ise Güneş.

     Gökbilimciler cüce gezegen Plüton’un atmosferinde yeni bulgular elde ettiler. Avrupa Güney Gözlemevi (ESO)’ndeki en büyük teleskop (VLT) yardımıyla gökbilimciler Plüton’un atmosferindeki metanın beklenen daha fazla olduğunu ve yüzey sıcaklığının 40 derece daha fazla olduğunu gözlemlediler. Atmosfer sıcaklığını -180 derece olarak ölçen gökbilimciler bu durumu, atmosferde gezegenin yüzeyinde bulunan metana bağlıyorlar. Emmanuel Lellouch, “Atmosferdeki metan gazı Plüton’un ince atmosferini sıcak tutmaktadır” diyor.

     1980 lerden bu yana Plüton’un ince atmosferinde metan izleri, azot ve karbondioksit gazının bulunduğu bilinmekteydi. Plüton Güneş etrafındaki 248 yıllık uzun dolanımında atmosferindeki gazlar yavaş yavaş donmakta yüzeye düşmektedir. Güneş’e yaklaştıkça da yüzeydeki katı buzun sıcaklığı artarak gaz haline dönüşmektedir.

     Yakın zamana kadar Plüton’un atmosferindeki üst kısımdaki değişimler izlenebilmekteydi.
Güneş Sisteminden uzaktaki bir yıldızın Plüton tarafından örtülmesiyle gözlemciler bu değişimin 50 derece dolayında olduğunu ortaya çıkardı (-170 C dereceden daha sıcak).

     Dünya atmosferine göre Plüton’un atmosferi ters çevrime uğramakta ve bundan dolayı da atmosfer sıcaklığı yüzeye göre daha sıcak olmaktadır. Bu sıcaklık değişimi kilometre başına 3 derece ile 15 derece rasında değişmektedir. Dünya atmosferinde ise kilometre başına sıcaklık 6 derece düşmektedir. Plüton’daki atmosfer varlığını yüzeydeki buzun süblimleşerek gaza dönüşmesine borçludur. Bu süblimleşme derideki terin buharlaşarak vücudun soğuması gibi yüzeyde soğumaya neden olmaz. Gözlemler Plüton atmosferindeki metanın atmosferdeki sıcaklığı nasıl etkilediğini ortaya çıkarmıştır.

     Burada iki modelden söz edilebilir. İlki, Plüton’un yüzeydeki donmuş azotun üzerinde ince tabaka halinde bulunan metanın yüzeyin daha fazla soğumasını engellemesidir. İkinci senaryoda ise metan tabakalarının tüm yüzeyde değil parça parça bulunduğuyla ilgilidir.

     İkisinden hangisinin daha doğru olduğu Plüton’un Güneş’ten uzaklaşmasıyla yapılacak gözlemler ile ortaya çıkacaktır. Burada NASA’nın Yeni Ufuklar (New Horizons) uzay aracının 2015 de Plüton’a varmasıyla daha fazla ipucu elde edilecektir.

Yeni Ufuklar Uzay Aracı

Kaynak: Astronomy

0 yorum:

Yorum Gönder