Spitzer'den Yeni Bir Sürpriz
Spitzer Uzay Teleskopu, HD 80606 yıldızına ait gezegende oldukça yüksek sıcaklık değişimi gözledi. Bizden 190 ışık yılı uzaklıkta yer alan gezegen bir gaz devi. Yıldızına oldukça yakın seyreden gezegenin dışmerkezliliği 0,927! Gezegenin yörüngesi Dünya-Venüs arası uzaklık ile 0,03 AB aralığında değişiyor.
Bu yeni gözlemler eşliğine Kaliformiya Üniversitesi'ndeki gökbilimciler bilgisayar benzeşmesiyle gezegenin gerçekçi bir görüntüsünü oluşturmaya çalışıyorlar. Spitzer, kızılötesi ölçümle gezegenin sıcaklığının 6 saat içerisinde 530 ile 1230 C(Celcius) derece arasında değiştiğini gözledi.
Yıldızının arkasına dolanmadan (örtülme) hemen önce gezegen yıldızına yakın bir konumdaydı. Bu sırada gezegenin aşırı ısındığı ve yıldızın gezegenin atmosferinin üst kısımlarında madde çaldığı gözlemlendi. Bu olayla ilgili yapılan bilgisayar benzeşmesinde gezegenin her 111 günde bir küresel fırtınaya tutulduğu tespit edildi.
Kaliforniya Üniversitesi Astronomlarından Greg Laughlin, Güneş Sistemi dışındaki bir gezegende ilk kez gerçek zamanlı olarak ani bir hava değişimi ve fırtına gözlemlediklerini belirtti.
Hubble'ın görüntülerinden de yararlanarak gezegen görüntüsünü oluşturmaya çalışna Daniel Kasen ise; "Bu şekilde ısınan gezegen, bir yıldız gibi ışığı yansıtacaktır" diyor.
Gezegenin yıldızının önünden geçişi 14 Şubat 2009 günü gerçekleşecek. Dünyadaki amatör ve profesyonel gökbilimciler yıldızın ışığındaki değişimi görmeye çalışacaklar.
HD 80606b, 2001 yılında Cenevre Üniversitesi Gözlemevi'nde keşfedildi. Ancak 2003 yılında gezegen olarak kabul edildi. En az 3,4 Jüpiter kütleli, dolanım süresi 111,78 gün olan gezegen doppler kayması yöntemiyle keşfedildi.
Spitzer daha önce de Kasım 2007 de gezegenin yıldızının önünden geçişini izlemişti. Şimdi de gezegende yüksek sıcaklık farkını kayda aldı. Bunun gezegenin yıldızın etrafındaki dolanım yörüngesinden kaynaklanabileceği belirtiliyor. Kepler'in 2. yasasına göre gezegenler yıldızlarının etrafında dolanırken eşit zaman dilimlerinde eşit alanlar süpürürler. Bu da gezegenin yıldıza yaklaştıkça hızlandığını ve yıldızdan uzaklaştıkça yavaşladığını gösterir. 6 saat içerisinde bu kadar yüksek sıcaklık farkını astronomlar bu yasaya bağlıyorlar.
Gezegen gaz yüzeyden oluştuğu için sıcaklık farkının oluşması buna bağlı olabilir. Ancak bundan önce hiçbir gezegende bu kadar sıcaklık değişimi gözlenmemişti.
0 yorum:
Yorum Gönder