Mars'taki Metan Gazının Mars Atmosferine Etkileri

Mars'taki Metan Gazının Mars Atmosferine Etkileri

Mars yüzeyi bugün soğuk ve çöl. Daha da kötüsü ince atmosferinden dolayı Güneş'ten gelen mor ötesi ışınım olan suyu da buharlaştırarak azaltmaktadır. Peki geçmişte de böyle miydi? Mars'ta ileride yaşamın şartları oluşabilir mi?

Mars geçmişte şimdikinden daha sıcaktı. Bunu Mars'taki nehir yataklarının izlerinden anlıyoruz. Öyle ki burada akan suyun yapısında mineraller de vardı. Bu suya ne olduğuyla ilgili yoğun araştırmalar yapılmakta.

Mars toprağının altında suyu Anka Kuşu (Phoenix) buldu. Bulunan buzun bir süre sonra eridiği gözlenince bunun su buzu olduğu kanıtlanmış oldu.

İki resim arasındaki farkı bulun... Sağdaki resim ile soldaki resim 4 Mars günü aralığındaki buzun erimesini gösteriyor. SOL bir Mars günüdür. Bu deney Anka Kuşu ile yapılmış ve fotoğraflanmıştır.

Ancak biz biraz geçmişe gidelim. 2003 yılında Mars atmosferinde metan gazına rastlanması umutları arttırmıştı. Metan dört hidrojenin atomunun bir karbon atomuyla birleşmesiyle oluşan bir gazdır. Dünyada metanı özellikle doğalgazdan tanıyoruz. Metan gazının artışı Dünya'da küresel ısınma sorununa neden olmaktadır. İşte sürpriz de tam burada.

Metan gazı jeolojik veya biyolojik oluşumlar ile ortaya çıkıyor. Mars'taki metan gazının hangi etkiyle oluştuğu ise bilinmiyor.

Dünya'daki örneklerin birine bakarsak, Güney Afrika'da 2-3 km derinlikte bulunan doğal radyoaktivitenin çatlaklarına ulaşan su, hidrojen ve oksijen gazlarına ayrışıyor. Burada yaşayan canlılar (metanojenler*) hidrojeni elektron kaynağı ve karbondioksiti de karbon kaynağı olarak kullanıp enerjilerini sağlarken metan gazını açığa çıkarıyorlar. Buradaki hidrojenin karbon atomuyla birleşmesi metan gazını oluşturur. Benzer süreç Mars'ta da oluşmuş olabilir.

Mars'ta bir süre önce metan bacaları bulunmuştu. Buralardan metan gazı fışkırmaları izleniyordu. Bu konuda NASA Astrobiyoloji Enstitüsü'nden Carl Pilcher şunu söylüyor: "Hayatın olmadığı Mars'ta metan ve karbondioksit çıkışı yeraltından gerçekleşiyor. Bu orada bir reaksiyon olduğunu gösterir. Ama nasıl bir reaksiyon?"
Metan gazının önemi atmosferi kalınlaştırarak gezegenin sıcaklığını arttırmasıdır. Dünya'daki küresel ısınmanın nedenlerinden biri olan metan gazı Mars'ta hayat için umut ışığı olabilir.

Mars'ın kuzeyindeki metan gazı yoğunluğu resimde açıkça görülmekte. Alttaki çizelge ise zamana bağlı olarak gezegendeki metan gazının ne kadar arttığını ve artacağını gösteriyor.

Mars'taki çeşitli bacalardan (geçitlerden) metan gazı püskürmektedir. Bu gaz büyük bir olasılıkla geçnişte buz içerisine hapsolmuştu. Mars'ta özellikle ilkbahar ve yaz aylarında metan gazı çıkışının hızlandığı görülmüştür. Kış aylarında toprağın yüzeyini kapatan buz metan gazı çıkışını engellemektedir. Mars'taki metan gazı hergün NASA'nın kızılötesi teleskoplarıyla izlenmektedir.

Mars'taki metan biyolojik süreçle mi yoksa jeolojik süreçle mi oluştu? Bu konuda ölçmeler ve tartışmalar devam etmekte. Ancak metan gazı miktarının Mars atmosferini değişikliğe uğratacağı ve gezegenin sıcaklığında artışa neden olacağı kesin.

*Metanojen: Oksijensiz ortamlarda üreyen ve metan gazı oluşturan bir bakteri türü.
Kaynak:
http://www.nasa.gov/mission_pages/mars/news/marsmethane.html